Przodozgięcie macicy – co warto wiedzieć?

Przodozgięcie macicy to termin, który często pojawia się na wynikach badań USG. Nie powinien on jednak budzić żadnych obaw, ponieważ przodozgięcie stanowi najczęstsze fizjologiczne ułożenie macicy. Nadmierne przodozgięcie może stanowić odchylenie od normy i wiązać się z odczuwanym przez pacjentkę dyskomfortem. Z tego względu warto bliżej omówić anatomię macicy oraz znaczenie jej przodozgięcia. 

Przodozgięcie macicy – co to znaczy?

Macica jest narządem położonym w środkowej części miednicy mniejszej pomiędzy pęcherzem moczowym a odbytnicą. Kształtem przypomina odwróconą gruszkę – górna, szeroka część to trzon, który stanowi największą część macicy. W niższej części trzon przechodzi w krótką cieśń, która z kolei ku dołowi przechodzi w wąską szyjkę macicy. Dolna część szyjki obejmowana jest przez pochwę. 

Prawidłowe położenie macicy opisuje się jako przodopochylenie i przodozgięcie. Należy rozróżnić te dwa pojęcia:

• przodopochylenie (anteversio) oznacza pochylenie do przodu osi całej macicy względem pochwy,
• przodozgięcie (anteflexio) oznacza zagięcie trzonu macicy do przodu względem szyjki macicy.

Jest to ułożenie fizjologiczne, występujące u większości (80 procent) kobiet i najbardziej korzystne, ponieważ nie sprawia trudności w czasie ciąży przy występujących w tym okresie zmianach położenia i kształtu macicy. Rzadziej spotyka się trzon macicy w tyłozgięciu lub zgięciu bocznym. 

Nieznaczne odchylenie od położenia fizjologicznego nie stanowi powodu do niepokoju. Wyraźne nasilenie przodozgięcia może wiązać się z występowaniem różnych dolegliwości klinicznych. 

Przodozgięcie macicy – jak wykryć?

Kształt i położenie macicy można wykryć palpacyjnie podczas badania ginekologicznego. Podstawową techniką diagnostyczną stosowaną w ginekologii jest jednak badanie ultrasonograficzne z użyciem sondy przezpochwowej. U pacjentek z przeciwwskazaniami do badania przezpochwowego lub przy braku zgody na takie badanie wykonuje się USG przez powłoki brzuszne lub odbyt.

Zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników na każdym wyniku badania ultrasonograficznego powinny znaleźć się informacje dotyczące badanych narządów płciowych z wyszczególnieniem i opisem: błony śluzowej jamy macicy, trzonu macicy, szyjki macicy oraz jajników. 

Stwierdzenie przodozgięcia trzonu macicy w badaniu ultrasonograficznym stanowi opis prawidłowego ułożenia narządu, a nie odchylenie patologiczne.

Przodozgięcie macicy – objawy

Macica w przodozgięciu jest stanowi wariant prawidłowej anatomii, zwykle nieodczuwalną dla kobiety i nie powinna powodować żadnych odczuwalnych dolegliwości. W przypadku silnego zgięcia trzonu macicy mogą jednak występować:

• ucisk lub uczucie pełności w podbrzuszu,
• bolesne miesiączki,
• częste parcie na mocz.

Zdarza się, że odczuwalny dyskomfort wynika nie z samego zgięcia macicy, lecz z nadmiernych napięć mięśniowych w miednicy. Dolegliwości bólowe w obrębie podbrzusza mogą pochodzić również z układu moczowego lub pokarmowego, co wymaga kompleksowej diagnostyki.  

Przodozgięcie macicy a bolesne miesiączki

Bolesne miesiączki należą do najczęstszych dolegliwości ginekologicznych zgłaszanych przez kobiety. Często jest wynikiem schorzeń takich jak endometrioza, mięśniaki macicy czy zespół policystycznych jajników. Wykazano również związek występowania bólu podczas menstruacji z ułożeniem macicy. Przy znacznym przodozgięciu, jak również przy zbyt małym kącie zgięcia, ból może być silniejszy. Najmniejsze nasilenie bólu miesiączkowego wykazano przy kącie zgięcia trzonu macicy w zakresie 150-210 stopni. Według autorów badań kąt zgięcia może wpływać na odpływ krwi menstruacyjnej z macicy, co przekłada się na ucisk tkanek i napięcie mięśniówki oraz zwiększone uwalnianie prostaglandyn odpowiedzialnych za odczuwanie bólu.

Przodozgięcie macicy a ból podczas stosunku

Macica ustawiona w przodozgięciu jest prawidłowa i nie powinna wiązać się z żadnym dyskomfortem, nawet podczas stosunków seksualnych. Nie wykazano bezpośredniego związku pomiędzy ułożeniem macicy a występowaniem bólu podczas współżycia. Przy silnym przodozgięciu niektóre pozycje mogą być jednak mniej komfortowe. Ból podczas stosunku może też wynikać z innych przyczyn, dlatego, gdy bóle są częste lub silne, warto skonsultować się z lekarzem.  

Przodozgięcie macicy a zajście w ciążę

Przodozgięcie macicy jest prawidłową formą jej ułożenia i nie ma wpływu na proces zapłodnienia ani przebieg ciąży. W przypadkach bardzo silnego zgięcia trzonu macicy lub towarzyszącym schorzeniom jak np. zrosty, mięśniaki czy stany zapalne zagnieżdżenie zarodka w macicy może być utrudnione. Przed planowaniem ciąży warto odbyć konsultację z ginekologiem, który zbada stan i ułożenie narządów płciowych, aby wyeliminować wszelkie wątpliwości. 

Przodozgięcie macicy a poród

Wiele kobiet ciężarnych obawia się porodu. Wątpliwości mogą być zrozumiałe szczególnie u kobiet, u których stwierdzono przed ciążą jakiekolwiek odchylenia od prawidłowej budowy narządów rodnych. Czy przodozgięcie macicy wpływa na przebieg porodu? W tym przypadku nie ma wątpliwości – ułożenie macicy przed ciążą nie ma wpływu na przebieg porodu. W trakcie ciąży wraz ze wzrostem płodu macica stopniowo unosi się i powiększa, a jej kształt zmienia się. Niezależnie od pierwotnego ułożenia macica w czasie ciąży w naturalny sposób dostosowuje się do pełnienia swojej podstawowej funkcji, jaką jest wydanie na świat dziecka.

Mgr Marta Filipowska